Nam-ı diğer levantenler…
Pera merkezli bir modernizmin ilk muallimleridir bunlar…
Avrupalı olmak sevdasına kapılan payitaht seçkinlerine, hatta bazı
Türk büyüklerine terakki dersi vermişlerdir. Batıya açıktırlar ama İstanbul’da
yaşamayı tercih ederler. İstanbul’a geçici olarak gelen frenklerden farkları
bilinsin diye onlara “Tatlısu” sıfatı verilmiştir. Tebessüm ettirici bir lakap…
Tatlısu Frenkleri Türk adetlerini de pekâlâ bilirler, müslüman
bayramlarında kendilerini ziyaret eden misafirlerine likör ikram ederler…
Likörü memnuniyetle lıkırdatan bu levanten mukallidi Türkler, yüksek sesle
olmasa da “Ah n’olur, şu bizimkiler(!) de likör ikram etseler…” diye
geçirirler. Likör, medeni olmanın biricik göstergesidir…
Tatlısu Frenkliği, hususen İstanbul ve biraz da İzmir mahreçlidir ama
“ahlak” olarak tesirlidirler. Anadoludaki gayr-ı müslüm unsurlar üzerinde
etkindirler… Mesela Sivas Ermenileri’nin bayramlarda likör ikram edişi ve bu
likörü içen bazı görgüsüz ve züppe ailelerin bunu fevkalade medeni bir davranış
olarak değerlendirmeleri buna örnektir.
“Tatlısu Frenkliği” alt ve etkin bir kültürdür… Bunlar batılı
frenklerle, içimizdeki ermeni ve rumların oluşturduğu aileler ve çevrelerdir,
zımmîlik, tanzimat, batılılık melezi bir oluşumdur… Bugün etkileri hissedilmez,
çünkü terakki yolunda katettiğimiz mesafe onların varlığını gölgelemiştir.
“Yerli” ve çarpıklıklarıyla da ilginç bir sosyolojik oluşumdur bu Tatlısu
Frenkleri… Zamanım olsa ve mekânında olsam onlarla dostane sohbetler eder,
derinlikli bir makale, belki kitap yazabilirdim… Neler çıkardı onların
hayatından, ne karanlıklarımızı aydınlatırdı; buralar “Osmanlı Yurdu”dur,
hissetmek bile dünya lezzetidir…
“Tatlısu Levreği” diye bir balık var ya, galiba buradan çağrışımla
bulunan bu “Tatlısu Frengi” tabirini mutlaka muzip bir Osmanlı nüktedanı ilkin
telaffuz etmiştir, sonra da bir “kültür ıstılahı” olmuştur.
Bir de “Tatlısu müslümanlığı” var şimdi…
Kendini iyice hissettiren bir “ahlakî duruş” olarak var…
Sosyetesi/sosyeteleri de oluşmaya başladı…
Bir zamanlar Tatlısu Frenkleri’nin davranışlarına benzer incelikler(!)
tamamen mevcuttur…
Bir önemli gösterge olan eğlence biçimi, tatil, giyim, kuşam; hülasa
ful-aksesuar yeni bir zümre ve yaygınlaşan bir ahlaktır: Tatlısu Müslümanlığı…
Öyle güzeller görüyorum ki, işgal günlerinin İstanbulundaki Levanten
hanımlar eline su dökemez, öyle delikanlılar görüyorum ki, metro-erkek… Ve
acayip de müslüman…
Geçenlerde bir mecliste hafif sertlik gösterdim, “Savaşçı Ahlakı”ndan
sözettim, suratlar asıldı…
Bir de partye katıldım sadece “likör” yahut “şampanya” yoktu, geri
kalan tam terakki(!).
Sonra bir daha… Herşey vardı; ayılana kazos, bayılana limon, içene
ayran ve bilumum müskirat…
Değişim kaçınılmaz bir süreç imiş…
Desem ki, “Değiştirmek” gücü de şahsiyetin biricik göstergesidir…
Tıkız gelir…
Değişim ve tokuşum… Değişin ve tokuşun…
Ben bu işlerde yokum…
Bizim Sivas Gazetesi, 6 Mayıs 2013
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder